Yaylı çalgılar, tellerin üzerine yayı sürterek çalınan telli çalgıların bir alt kategorisidir. Yayı tellerin üzerinde sürtmek titreşim yaratır ve bu titreşim ses olarak yayılır. Yaylı çalgılar, binlerce yıldır dünyanın birçok yerinde çalınmaktadır.
Yaylı çalgılar şunları kapsar:
Keman ailesi
Viola da Gamba ailesi
Lira ve rebec türü
Çin yaylı çalgıları
Reçineli tekerlekli çalgılar
Diğer yaylı çalgılar
Yaylı Çalgıların Kategorileri
Yaylı çalgılar, Türk sanat ve halk müziğinin icrasında önemli bir yere sahiptir. Türk yaylı çalgılar kategorisi altında şunları bulabilirsiniz:
Kabak Kemane
Kemençe
Kabak Kemane
Türkiye’de yaygın bir halk çalgısıdır ve özellikleri bölgeden bölgeye değişir. Enstrüman; kabak, kemane, ıklığ, rabab, Hatay’da hegit, Güneydoğu’da rubaba, Azerbaycan’da kemança, Orta Asya Türklerinde ise gıcak, gıccek veya gıjek olarak bilinir.
Gövdesi çoğunlukla su kabağından yapılır, fakat ahşap olanları da sıkça görülür. Sap kısmı sert ağaçtan yapılır. Gövdenin altına ahşap veya metalden bir mil yerleştirilir. Çalarken dizin üzerine konulur ve sağa-sola hareket ettirilerek kullanılır. Yayı, iki ucu arasında at kılı gerilmiş bir dal parçasından yapılır. Günümüzde, eskiden kullanılan bağırsak tellerin yerine metal teller yaygın olarak tercih edilmektedir.
Enstrüman her tür kromatik sesi kusursuz çıkarabilir. Uzun sesler üretebilir, legato, staccato ve pizzicato teknikleriyle çalınabilir.
Kemençe
“Kemençe” ismi aslında iki farklı çalgıyı ifade eder:
-
Osmanlı müziğinde kullanılan kemençe. 20. yüzyılın ortalarına kadar armudî veya fasıl kemençesi olarak bilinirdi. Günümüzde yerini klasik kemençeye bırakmıştır.
-
Bir halk çalgısı olan Karadeniz kemençesi.
Klasik Kemençe
Yaklaşık 40–41 cm uzunluğunda ve 14–15 cm genişliğinde küçük bir çalgıdır. Şekli, ortadan ikiye bölünmüş armudu andırır. Baş kısmı oval, gövdesi ve sapı tek parça ahşaptan oyularak yapılır. Gövdesinde 2 adet “D” şeklinde delik bulunur. Arka kısmında bir oyuk vardır.
Çalarken kuyruk kısmı sol dize yerleştirilir ve burgular göğse dik şekilde yaslanır ya da iki diz arasında tutulur. Teller köprüden 7–10 mm yüksektedir. Bunun sebebi, çoğu telli çalgının aksine sesin tellere parmak ucu ile basılarak değil, tırnağın yan tarafının teller boyunca hafifçe kaydırılmasıyla üretilmesidir.
Karadeniz Kemençesi
Karadeniz kemençesi, Türk halkına ait geleneksel bir yaylı telli çalgıdır. 3 teli vardır ve genellikle tam dörtlü aralıklarla akort edilir. En yaygın akort düzeni: Si–Mi–La’dır.
Türk Yaylı Çalgıları
Mağazamızdaki Türk yaylı çalgılarının tamamı usta ellerde el yapımı olarak üretilmektedir. İlham veren Türk yaylı çalgısını keşfetmek için çevrimiçi mağazamızı ziyaret edebilirsiniz.
